Brak jest wytycznych dla obiektów służby zdrowia, w zakresie wzrastających wymagań dotyczących czystości powietrza w najbardziej krytycznych pomieszczeniach szpitalnych. Najszerzej znane i stosowane w Polsce są wytyczne i normy niemieckie. W normie DIN 1946-4[1], podany jest sposób oceny pomieszczeń, co do wymagań w zakresie najwyższej czystości powietrza.
Pomieszczenia czyste
Głównym źródłem zakażeń w zakładach opieki zdrowotnej jest pacjent chorujący na chorobę zakaźną, ale źródła infekcji to także, zanieczyszczenia powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, czy mikroorganizmy rozwijające się wewnątrz budynku oraz w systemie wentylacji lub klimatyzacji.
To wymaga zapewnienia odpowiedniej higieny budynku. Niezbędne jest doprowadzenie bardzo czystego powietrza do obszarów szpitalnych, w których przebywają pacjenci o osłabionym chorobą układzie immunologicznym, ograniczając w ten sposób niebezpieczeństwo infekcji.
Powietrze pozbawione zanieczyszczeń stałych (PM) oraz mikroorganizmów w stopniu wystarczającym w stosunku do przeznaczenia pomieszczenia, pomaga w zapewnieniu właściwych warunków dla pacjentów, ale także będzie chroni personel przed zakażeniami wynikającymi z codziennego kontaktu z chorymi.
Personel medyczny jest grupą zawodową o wysokim i bardzo wysokim stopniu narażenia na zachorowania. W Stanach Zjednoczonych absencja chorobowa personelu w szpitalach jest o 40% wyższa niż w innych zawodach. Najbardziej narażone na zakażenia szpitalne wywołane patogenami są pielęgniarki (63%) i lekarze (24%).
W celu zapewnienia właściwego poziomu higieny w pomieszczeniach szpitalnych, zależnie od ich przeznaczenia i sposobu wykorzystania, została wprowadzona klasyfikacja pomieszczeń ze względu na czystość mikrobiologiczną powietrza.
Polską klasyfikacje czystości powietrza[2] pomieszczeń w szpitalach podzielono na trzy grupy, zależnie od dopuszczalnych ilości bakterii w powietrzu.
Zgodnie z tą klasyfikacją czystości pomieszczeń w szpitalu odnoszącą się do ilości bakterii w powietrzu (normy i wytyczne w państwach europejskich klasyfikację pomieszczeń opierają na stężeniu ilościowym wszystkich drobnoustrojów, nie tylko bakterii), wyróżnia się:
I klasę czystości powietrza w pomieszczeniach
(najwyższa możliwa aseptyka – minimalny poziom bakterii)
dopuszczalne stężenie bakterii 70 bakterii/1m3 powietrza,
II klasę czystości powietrza w pomieszczeniach
(pomieszczenia o niskim poziomie bakterii)
dopuszczalne stężenie bakterii 300 bakterii/1m3 powietrza,
III klasę czystości powietrza w pomieszczeniach
(pomieszczenia o normalnym poziomie bakterii)
dopuszczalne stężenie bakterii 700 bakterii/1m3 powietrza.
pomieszczenia I klasy czystości:
-sale operacyjne wysokoaseptyczne
(transplantacja, operacje serca, ciężkie poparzenia, operacje mózgu),
– boksy jałowe,
– pracownie płynów infuzyjnych,
-sale łóżkowe specjalne (oparzenia).
pomieszczenia II klasy czystości:
sale operacyjne aseptyczne,
– sale operacyjne septyczne,
– sala gipsu w zespole operacyjnym,
– intensywna opieka medyczna wraz z pomieszczeniami łóżkowymi,
– sale pooperacyjne,
– pokoje wcześniaków,
– pomieszczenia przygotowania chorego (przy sali operacyjnej),
– pomieszczenia przygotowania lekarzy (w zespole operacyjnym),
– korytarze zespołu operacyjnego „czyste” i „brudne”,
– sterylizatornie w zespole operacyjnym.
Wg normy niemieckiej DIN 1946-4:2008- 12[1], zgodnie z zaleceniami Instytutu Kocha (RKI), pomieszczenia w szpitalach podzielono na dwie klasy czystości mikrobiologicznej: I oraz II. Klasę I dodatkowo podzielono na dwie podklasy: Ia oraz Ib:
klasa Ia
sale operacyjne z nawiewem powietrza, w celu uzyskania obszaru chronionego, obejmującego pole operacyjne ze sterylnymi narzędziami,
klasa Ib
sale operacyjne z wentylacją mieszającą lub nawiewem jednostronnym,
klasa II
zwykłe wymagania dotyczące małej ilości mikroorganizmów w powietrzu.
ICon doskonale uzupełnia wentylację obiektów szpitalnych oczyszczając powietrze:
– ograniczając stężenia drobnoustrojów
(szczególnie w czasie wykrytych zakażeń wewnątrzszpitalnych),
– ograniczając stężenia szkodliwych substancji gazowych (LZO) i nieprzyjemne zapachy,
– przy oczyszczaniu powietrza z pyłów
(na przykład w okresie wzmożonej emisji PM w okresie jesienno – zimowym, gdzie normowe ich stężenia są wielokrotnie przekroczone.
Przypisy:
1) DIN 1946-4: 2008. Ventilation and air conditioning – Part 4
2) „Wytyczne projektowania szpitali ogólnych” Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej 1984, Zeszyt 5 „Wentylacja i klimatyzacja”